ΡΩΣΙΑ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΣΤΟ ΚΙΕΒΟ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΙΓΚΙΠΑΤΟ ΤΗΣ ΜΟΣΧΟΒΙΑΣ

 Η ΠΡΩΤΗ ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ ΜΕ ΚΕΝΤΡΟ ΤΟ ΚΙΕΒΟ κ' ΤΟ ΠΡΙΓΚΙΠΑΤΟ ΤΗΣ ΜΟΣΧΟΒΙΑΣ

• 

  ΒΛΑΔΙΜΗΡΟΣ ΤΟΥ ΚΙΕΒΟΥ

  Ο μεγάλος πρίγκιπας Βλαδίμηρος του Κιέβου, ασπάζεται τον ορθόδοξο χριστιανισμό και εγκαινιάζει μιαν περίοδο κατά την οποία η χώρα θα είναι ανοιχτή στον εξωτερικό κόσμο. Το πριγκιπάτο του Κιέβου υπήρξε το πρώτο ρώσικο κράτος, έδωσε την πρώτη ρώσικη δυναστεία και ένταξε για πρώτη φορά τη Ρωσία στις τάξεις των μεγάλων δυνάμεων.
• Από το 500 μ.Χ, οι ανατολικοί Σλάβοι αφομοιώνουν ή απωθούν βαθμιαία φιλανδικές και λιθουανικές φυλές. Βασική κοινωνική μονάδα αποτελούσαν λίγες οικογένειες υπό το γηραιότερο άρρενα. Ενώ η ιδιοκτησία ήταν κοινή.
• Το 982 μ.Χ, ο Όλεγκ ανακηρύσσεται μεγάλος πρίγκιπας του Κιέβου, θέτει τις σημαντικότερες πόλεις του υδάτινου δρόμου βορρά - νότου υπό τον έλεγχό του και γίνεται κύριος της διευρυμένης χώρας των Ρως.
• Οι Σλάβοι επιμιγνύονται με τους Βαράγγους (Σουηδούς Βίκινγκ) και τους αφομοιώνουν.
• Η πριγκίπισσα Όλγα δημιουργεί ομοιόμορφη φορολογία και το 957 μ.Χ ασπάζεται το χριστιανισμό.
• Ο γιός της Βιάτισλαβ επεκτείνει τις κτήσεις του, που εκτείνονταν από το Βόλγα ως το Δούναβη. Επίσης, εξαφανίζει την αρχαία αυτοκρατορία των Χαζάρων, οι οποίοι το 865 μ.Χ ασπάστηκαν τον Ιουδαϊσμό χωρίς να είναι Σημίτες.
• Το 971 μ.Χ, ηττάται από το βυζαντινό αυτοκράτορα Ιωάννη Τσιμισκή και αναγκάζεται να εγκαταλείψει τις

  

  ΠΡΙΓΚΙΠΙΣΣΑ ΟΛΓΑ

  κτήσεις του. Στη συνέχεια φονεύεται από τους Πετσενέγκους και οι 3 γιοί του συγκρούονται για τη διαδοχή. Από τη διαμάχη επικρατεί ο Βλαδίμηρος.
• Το 998 μ.Χ, ο Βλαδίμηρος ασπάζεται το χριστιανισμό και μετονομάζεται, καταστρέφει τα παγανιστικά είδωλα και διατάζει τη βάφτιση των υπηκόων του στο Δνείπερο. Ανεγείρει εκκλησίες και φέρνει καλλιτέχνες από το Βυζάντιο για να εξωραΐσουν την πέτρινη εκκλησία της κοίμησης της Θεοτόκου, με νωπογραφίες και ψηφιδωτά. Προσφέρει τροφή, ποτό και χρήματα σε ζητιάνους και φτωχούς.
• Στο δίκαιο αντικαθιστά τη θανατική ποινή με πρόστιμο.
• Ωστόσο, ο λαός και ειδικά ο αγροτικός πληθυσμός αντιστέκεται στον προσηλυτισμό και η εκκλησία χάνει δύναμη όταν προσπαθεί να απαγορεύσει το τραγούδι, το χορό, ακόμη και το γέλιο ως ειδωλολατρικές εκδηλώσεις. Επίσης επιτίθεται στις ερωτικές συνευρέσεις που σπάνια έλειπαν από τις ρώσικες γιορτές. Οι προσπάθειές της είχαν περιορισμένα αποτελέσματα. Οι ειδωλολάτρες μάγοι Βόλχβι, παρακινούν τον κόσμο σε αντίσταση κατά της εκκλησίας. Υποστηρικτές της εκκλησίας γίνονται οι πρίγκιπες, των οποίων καθαγιάζει την εξουσία τους.
• Όταν ο Κυρρίλος και ο Μεθόδιος επινοούν το κυριλλικό αλφάβητο – με βάση το ελληνικό – κάνουν την πρώτη μετάφραση των γραφών στα σλάβικα. Η γλώσσα αυτή παρότι βασίζονταν στη διάλεκτο της νότιας Βουλγαρίας, παρέμεινε η φιλολογική γλώσσα της Ρωσίας ως τον 18ο αιώνα.
• Το Βυζάντιο επηρεάζει πολιτιστικά τη Ρωσία και συμβάλει στη διαμόρφωση των εικαστικών τεχνών.
• Το 1.015 μ.Χ όταν ο Βλαδίμηρος πεθαίνει το Κίεβο έχει μετατραπεί από συνοριακή επαρχιακή πόλη σε καλλιεργημένη μητρόπολη.
• Επί Γιάροσλαβ, η Ρωσία του Κιέβου φτάνει στο απόγειό της.
• Νικά τους Πετσενέγκους και αποκαθιστά την ασφάλεια της εμπορικής οδού Κιέβου – Μαύρης θάλασσας.
• Με γάμους συγγενών του συνδέεται με το βασίλειο της Σουηδίας και τις άρχουσες τάξεις της Πολωνίας, της Νορβηγίας, της Ουγγαρίας και του Βυζαντίου.
• Θέτει σε εφαρμογή ένα γιγαντιαίο οικοδομικό πρόγραμμα και ιδρύει την πρώτη ρώσικη βιβλιοθήκη.
• Συντάσσει τον πρώτο ρώσικο ποινικό κώδικα «Ρούσκαγια Πράβντα», που βασίζεται σε μεγάλο μέρος στο

  

  ΚΙΕΒΟ

  σλάβικο εθιμικό δίκαιο. Σ’ αυτόν δεν προβλέπονταν η ποινή του θανάτου, αν και επέτρεπε να σκοτώνονται οι ληστές που συλλαμβάνονταν σε δράση. Δικαιολογούσε το μαστίγωμα, μόνο στην περίπτωση που κάποιος σκλάβος σήκωνε χέρι σε ελεύθερο. Όλα τ’ άλλα αδικήματα ρυθμίζονταν με επιβολή προστίμου και αποζημίωσης. Στην περίπτωση φόνου, η Πράβντα υιοθετούσε το αρχαίο δικαίωμα της αιματηρής εκδίκησης, προβλέποντας ένα πρόστιμο «την τιμή του αίματος» μόνο όταν δεν υπήρχε συγγενής για να εκδικηθεί για το θύμα. Όμως οι ελεύθεροι ήταν ίσοι απέναντι στο νόμο και για κάθε φόνο επιβάλλονταν η ίδια τιμή αίματος.
• Ωστόσο, η ισότητα σύντομα παραχώρησε τη θέση της στις ταξικές διακρίσεις και σύμφωνα με την Πράβντα των γιών του Γιάροσλαβ που εκδόθηκε το 1.072 μ.Χ, η τιμή του αίματος ποικίλει ανάλογα με την κοινωνική θέση του θύματος.
• Στην κοινωνική ιεραρχία: στην κορυφή βρίσκονταν ο μεγάλος πρίγκιπας και οι συγγενείς του, οι πρίγκιπες των πόλεων και των εδαφών πέρα από το Κίεβο, κατόπιν έρχονταν οι Βογιάροι και οι μεγάλοι γαιοκτήμονες. Αντίθετα με τους φεουδαρχικούς άρχοντες της δύσης, οι βογιάροι ήταν ελεύθεροι να προσφέρουν τη νομιμοφροσύνη τους σε οποιονδήποτε πρίγκιπα τους πρόσφερε καλύτερες προοπτικές. Επίσης ένας βογιάρος κρατούσε τα κτήματά του ακόμα κι αν άλλαζε επικράτεια και πρόσφερε τις υπηρεσίες του σε άλλον πρίγκιπα. Η ελεύθερη μετακίνηση ίσχυε και για την κατώτερη κοινωνική τάξη, την ελεύθερη αγροτιά και μπορούσαν να μεταβιβάσουν τους κλήρους τους στους κληρονόμους τους. Ωστόσο, οι βογιάροι χωρίς άρρενες μεταβίβαζαν την περιουσία τους στις κόρες τους, ενώ οι αγρότες στον τοπικό ηγεμόνα. Όμως οι αγρότες επιβίωναν δύσκολα και υποχρεώνονταν να θυσιάσουν την ανεξαρτησία τους και να γίνουν ζακούπι. Οι ζακούπι ήταν οφειλέτες που ξεπλήρωναν τις οφειλές τους με υπηρεσίες. Στην περίπτωση που προσπαθούσαν να δραπετεύσουν, τότε γίνονταν μόνιμα δούλοι.
• Το 1.054 μ.Χ ο θάνατος του Γιάροσλαβ σημαίνει και την αρχή της παρακμής της Ρωσίας.
• Η δύναμη μετατοπίζεται βόρεια, καθώς ο εμπορικός δρόμος του Κιέβου χάνει τη σημασία του, λόγω της υποχώρησης των Αράβων και της κατάληψης της Κωνσταντινούπολης από τους σταυροφόρους, το 1.204 μ.Χ.
• Ο Βλαδίμηρος χτίζει πόλεις και οχυρώσεις, ανακαταλαμβάνει εδάφη από τους Πολωνούς, υποτάσσει τους Βιάτιτσους και τους Ραντίμιτσους που είχαν εξεγερθεί, κατακτά τους Λιθουανούς και θέτει υπό τον έλεγχό του την ποτάμια οδό Νόμαν προς τη Βαλτική. Επίσης ενθαρρύνει την ειδωλολατρία, ενώ γίνονται και ανθρωποθυσίες.
• Οι γιοι του Βλαδίμηρου εμπλέκονται σε αιματηρούς ανταγωνισμούς διαδοχής κι έπειτα από 21 χρόνια συγκρούσεων επικρατεί τελικά ο Γιάροσλαβ.
• Η Ρωσία περιπίπτει σε σχεδόν κατάσταση εμφυλίου πολέμου για την διαδοχή και πολλοί πρίγκιπες καταφεύγουν στη βοήθεια βάρβαρων εισβολέων Πολόφσκι (Κουμάνοι ή Κιπτσάκοι), οι οποίοι αναμιγνύονταν στους εσωτερικούς δυναστικούς αγώνες, επέδραμαν κατά μήκος των νότιων συνόρων, έκαιγαν, λεηλατούσαν και υποδούλωναν τον ντόπιο πληθυσμό.
• Το 1.196 μ.Χ, το Κίεβο καταλήφθηκε και λεηλατήθηκε από ομάδα Ρώσων πριγκίπων, υπό την ηγεσία του πρίγκιπα του Σουσντάλ, Αντρέι Μπογκολιούπσκι. Αυτός δίνει την πόλη στο νεότερο αδελφό του και κρατά τη δική του πρωτεύουσα, Βλαντίμιρ στα βορειοανατολικά.
• Το 1.237 & 1.240 μ.Χ, δύο εκστρατείες των Μογγόλων επιφέρουν κατάρρευση της Ρωσίας του

  

  ΤΟ ΠΡΙΓΚΙΠΑΤΟ ΤΗΣ ΜΟΣΧΟΒΙΑΣ κ' ΤΟ ΜΟΓΓΟΛΙΚΟ ΧΑΝΑΤΟ ΤΗΣ ΧΡΥΣΗ ΟΡΔΗΣ

  Κιέβου.
• Τον 15ο μ.Χ αιώνα, προβάλει το πριγκιπάτο της Μοσχοβίας, ως πυρήνας ενός ρώσικου κράτους, αλλά το έθνος που αναπτύχθηκε ήταν πολύ διαφορετικό: πιο απομονωμένο και πιο απολυταρχικό.

Συμπεράσματα:

1. Στην Ρωσία δημιουργείται το πρώτο μεγάλο ρώσικο κράτος, ενώ ταυτόχρονα φαίνεται πως στην περιοχή πραγματοποιείται ένα πολιτιστικό άλμα. Ο εκχριστιανισμός των Ρώσων και η επιρροή του Βυζαντίου αφενός λειτουργεί εκπολιτιστικά. Ενώ για πρώτη φορά έχουμε τη σύνταξη ποινικού κώδικα, στον οποίο μάλιστα δεν προβλέπονταν η ποινή του θανάτου. Αφετέρου ο συντηρητισμός της εκκλησίας προκαλεί δυσφορία στα λαϊκά στρώματα, ενώ η άρχουσα τάξη τον δέχεται ευνοϊκά καθότι καθαγιάζει την εξουσία της.
2. Επί Γιάροσλαβ, η Ρωσία του Κιέβου φτάνει στο απόγειό της, ενώ σημαντικό είναι πως στους νόμους που εφαρμόζει δεν υπάρχουν ταξικές διακρίσεις, κάτι που όμως θα ανατρέψουν οι γιοί του. Ο θάνατός του το 1.054 μ.Χ σηματοδοτεί την παρακμή του πρώτου ρώσικου κράτους το οποίο υπήρξε αξιοσημείωτα ανοιχτό σε σχέση με τα μεταγενέστερα.

TIME LIFE BOOKS/ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ