ΑΣΙΑ: Η ΑΚΜΗ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΤΗΣ Ν.Α ΑΣΙΑΣ 12ος αι μ.Χ

 12ος αιώνας ο χρυσός αιώνας των κρατών της νοτιοανατολικής Ασίας

• Στις αρχές του 12ου αιώνα, στην Καμπότζη χτίζεται για 3 δεκαετίες ο μεγαλοπρεπής ναός που έγινε γνωστός ως Ανγκόρ Βατ («η πόλη που έγινε ναός»), το οποίο ήταν και παραμένει το μεγαλύτερο θρησκευτικό μνημείο του κόσμου. Την εποχή αυτή υπήρξε ένας χρυσός αιώνας στη νοτιοανατολική ηπειρωτική Ασία.

• Οι Χμερ της Καμπότζης, ιδρύουν μιαν αυτοκρατορία, που περιλάμβανε την περιοχή της σημερινής Καμπότζης, καθώς και τμήματα του Λάος, της Ταϋλάνδης και του νότιου Βιετνάμ. Στα τέλη του 12ου αιώνα, κατασκεύασαν ολόκληρη πόλη αφιερωμένη σους θεούς, γνωστή ως Αγκόρ Τομ («μεγάλη πρωτεύουσα»).
•  Επίσης η θρησκευτική αρχιτεκτονική ακμάζει σε μια χωρίς προηγούμενο κλίμακα στο γειτονικό βιρμανικό κράτος του Παγκάν. Το κράτος επεκτείνονταν από τα όρη της νοτιοδυτικής Κίνας ως τον κόλπο της Βεγγάλης. Φτάνει στο απόγειό του τον 12ο αιώνα και κατόπιν περιπέφτει σε αφάνεια τόσο απότομα όσο είχε ανέλθει.
• Στην απέραντη ηπειρωτική περιοχή ανάμεσα στην Ινδία και τη νότια Κίνα, είχαν δημιουργηθεί δεκάδες μικρά και μεγάλα κράτη, όπως και στα νησιά που αποτελούν σήμερα την Ινδονησία και τις Φιλιππίνες.Τα περισσότερα κράτη των νησιών και των παραλίων της ηπείρου βάσιζαν την οικονομία τους στο εμπόριο. Ενώ αυτά στο εσωτερικό, στην καλλιέργεια ρυζιού. Το μόνο κράτος με μικτή οικονομία ήταν αυτό στην Ιάβα.
• Από τους εμπόρους τα κράτη δέχτηκαν πολιτιστικές επιρροές από την Ινδία, σε τομείς όπως: η μυθολογία, το δίκαιο, η φιλολογία, η αρχιτεκτονική, η γλυπτική. Εκτός από το βόρειο Βιετνάμ που επηρεάστηκε από την Κίνα. Ταυτόχρονα διαδόθηκαν ο βουδισμός και ο ινδουισμός και προσαρμόστηκαν στις τοπικές ανάγκες, για παράδειγμα απέρριψαν το άκαμπτο σύστημα με τις κάστες. Ενώ ο βουδισμός ρίζωσε ακόμη πιο βαθιά– κυρίως ο θεραβάντα «δόγμα των αρχαίων», που βρίσκονταν πιο κοντά στην αρχική διδασκαλία του Βούδα.
• Κάθε κύριο κράτος περιβάλλονταν από μικρότερα δορυφορικά, που βρίσκονταν στη σφαίρα της επιρροής τους. Αυτός ο τρόπος διοίκησης ήταν βασισμένος στην ινδουιστική φιλοσοφία.
• Στο Παγκάν, το Ανγκόρ και τα άλλα νοτιοανατολικά κράτη, η βασιλική αυλή ήταν αναπαραγωγή του θεϊκού κόσμου. Ο κύριος άξονας και πηγή κάθε εξουσίας ήταν ο βασιλιάς και η εξουσία του ήταν απόλυτη αλλά σπάνια τυραννική. Είχε ρόλο στα πνευματικά θέματα.

• Τον 12 μ.Χ αιώνα, υπήρχαν 4 κέντρα στην νοτιοανατολική Ασία.

1. Ταμπαντίπα (πρωτεύουσα το Παγκάν), έλεγχε την κοιλάδα της άνω Βιρμανίας και κυβερνούσε με τη βία το βασίλειο του Μον στη κάτω Βιρμανία.
2. Χμερ (πρωτεύουσα το Ανγκόρ), κατείχε το μεγαλύτερο τμήμα της Καμπότζης, καθώς και τμήματα του Λάος, της Ταϋλάνδης και κατά περιόδους το βασίλειο Τσαμπά στο νότιο Βιετνάμ.
3. Τα δίδυμα κράτη της Τζανγκάλα και του Κεντίρι στην ανατολική Ιάβα.       

   

   ΑΝΓΚΟΡ ΒΑΤ

4. Σριβιτζάγια, που εκτείνονταν στις ακτές του στενού της Μαλάκας.

• Η Ιάβα ήταν το πιο αξιόλογο ιστορικά και υγιές οικονομικά κράτος. Κατά τον 8ο αιώνα έκανε επιδρομές στην ηπειρωτική Ασία και ειδικά στην Καμπότζη. Τον 10ο αιώνα, η πρωτεύουσά του μεταφέρθηκε από το εσωτερικό κοντά στη θάλασσα. Οι πολιτικές αλλαγές σε Κίνα, Ινδία και Μέση Ανατολή, προκάλεσαν άνοδο του διεθνούς εμπορίου από το οποίο επωφελήθηκε η Ιάβα.

• Το 1.045 μ.Χ, η ανατολική Ιάβα διαιρέθηκε και συγκροτήθηκαν το παράχθιο εμπορικό κράτος της Τζανγκάλα και το Κεντίρι στην ενδοχώρα, που έγινε γνωστό για τον πολιτισμό του, έδωσε το χρυσό αιώνα της κλασικής ιαβανικής ποίησης, αλλά η Τζανγκάλα ήταν κατά πολύ πλουσιότερη. Έτσι όταν στις αρχές του 13ου αιώνα, επανενώθηκαν ως Σινγκοσάρι, η περιοχή που έλεγχε η Τζανγκάλα διατήρησε την υπεροχή.
• Οι βασιλείς των 2 κρατών ήταν πολεμικοί και θρησκευτικοί ηγέτες, ενώ αποδείχτηκαν προστάτες του λαού. Τα 2 κράτη είχαν την πιο εξελιγμένη οικονομία σε όλη τη νοτιοανατολική Ασία τον 12ο αιώνα, με ευρεία κυκλοφορία νομισμάτων.

• Κύρια αντίπαλος της Ιάβας υπήρξε η Σριβιτζάγια, που έλεγχε τη θαλάσσια οδό ανάμεσα σε Κίνα και Ινδία. Φτάνει στο ζενίθ του πλούτου της κατά τον 11ο & 12ο αιώνα. Μειονεκτεί όμως στη γεωργία και δε συσσωρεύει πλεόνασμα από τη γη. Υιοθέτησε το βουδισμό και έχτισε ναούς, αλλά χωρίς τα εντυπωσιακά επιτεύγματα της Ιάβας.

• Πανγκάρ και Ανγκόρ, ήταν ανταγωνιστές στην ηπειρωτική χώρα. Τον 12ο αιώνα, συγκρούονταν συχνά στην περιοχή των σημερινών συνόρων Βιρμανίας-Ταϋλάνδης.
• Τον 11ο αιώνα, το Παγκάν ενώνεται υπό την ισχυρή βασιλεία του Αναουράθα για να αποτελέσει ένα μόνο κράτος. Κατόπιν εισβάλουν στη κάτω Βιρμανία του λαού Μον και εκτοπίζουν τους ηγέτες μαζί με 20.000 περίπου μοναχούς, καλλιτέχνες και τεχνίτες στο Παγκάν. Από πολιτιστική άποψη οι κατακτητές κατακτήθηκαν. Η γλώσσα των Μον έγινε κύρια και στη θρησκεία εντάχθηκαν στοιχεία του βουδισμού θεραβάντα

• Το 1.084 μ.Χ, Ο Τσανζίθα, γιος του Αναουράθα ανέρχεται στο θρόνο και ενώνει ολόκληρη τη Βιρμανία, που υιοθετεί τον πολιτισμό των Μον και το βουδισμό θεραβάντα.
• Το 1.113 μ.Χ ο Τσανζίθα πεθαίνει, ενώ είχαν αποτύχει οι προσπάθειες του για ουσιαστική συγχώνευση Βιρμανών και Μον. Κατά τη βασιλεία του εγγονού και διαδόχου του Αλαουγκίστου, η πολιτιστική επιρροή των Μον περιορίζεται και το 1.174 όταν ανέρχεται στο θρόνο ο Ναραπατισίθου εξαφανίζεται σχεδόν ολοκληρωτικά. Το γεγονός αποτέλεσε καμπή για τη βιρμανική ιστορία. Η γλώσσα των Μον εκτοπίστηκε από τη βιρμανική γλώσσα της φιλολογίας και των επιγραφών των μνημείων. Επίσης ο βαρύς αρχιτεκτονικός ρυθμός των Μον αντικαταστάθηκε από τον πιο κομψό βιρμανικό. Επίσης ο βουδισμός θεραβάντα αντικαταστάθηκε από μια παραλλαγή που έφεραν μοναχοί από την Κεϋλάνη, η οποία έδινε έμφαση σε πράξεις ελέους. Στο Παγκάν, ο νέος βουδισμός έγινε λαϊκή θρησκεία. Η κοινωνική και η οικονομική τάξη βασίζονταν σε μεγάλο βαθμό στη συνεργασία του λαού, που η θρησκεία πρόβαλε ως καθήκον.
• Υπήρξε δημόσια υπηρεσία, προσηλωμένη στη βασιλική οικογένεια, που επαγρυπνούσε για την ασφάλεια των συνόρων, σχεδίαζε μεγάλους ναούς και μοναστήρια και επέβλεπε την αγροτική παραγωγή.
• Αξιοσημείωτο είναι πως δεν υπήρχε σύστημα διοίκησης του κράτους, οργανωμένο από τα πάνω. Οι αγρότες όφειλαν φόρο ή εργασία στο βασιλιά και μαζί με την εργασία εθελοντών, οικοδομήθηκαν αναρίθμητοι ναοί και στη ζωή της χώρας σπουδαία θέση κατείχαν οι τελετουργίες.
• Ο βασιλιάς δεν ήταν απολυταρχικός και όλοι οι ηγεμόνες επιδείκνυαν δημόσια το έλεος, την ευσέβεια και το ενδιαφέρον για την ευημερία του λαού.
• Στα τέλη του 11ου αιώνα, ξεκινά η αρχή του χρυσού αιώνα του Παγκάν. Στη περίοδο αυτή ανεγέρθηκαν 3.000-4.000 ναοί και ιερά, στην πρωτεύουσα. Οι περισσότεροι κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Ναραπατισίθου.
• Στα τέλη του 12ου αιώνα, το Παγκάν είχε αναδειχθεί σε ισχυρό, πολιτισμένο και πλούσιο κράτος, με 1.500.000 – 2.000.000 κατοίκους. Ωστόσο πιο ισχυρό κράτος υπήρξε το ανταγωνιστικό κράτος των Χμερ.

• Χμερ: κατάγονταν από ομάδα λαών με γλωσσικές συγγένειες, τους Μον Χμερ.

• Το 802 μ.Χ, οι σκόρπιες κοινότητες του μέσου Μεκόνγκ και της περιοχής της μεγάλης λίμνης, ενώθηκαν και συγκρότησαν ισχυρό κράτος υπό θεοποιημένο ηγεμόνα.
• Τον 10ο μ.Χ αιώνα, οι Χμερ ιδρύουν τη μεγάλη πρωτεύουσα Ανγκόρ.
• Από τα μέσα του 11ου αιώνα, οι Χμερ έλεγχαν τη μεγαλύτερη σε έκταση αυτοκρατορία όλης της νοτιοανατολικής Ασίας. Από τα κατεκτημένα εδάφη πολλές χιλιάδες αιχμάλωτοι υποχρεώνονται να προσφέρουν εργασία ως δούλοι. Η ευημερία στηρίζονταν στην απόδοση των ορυζώνων και επίσης, υπήρχαν εμπορικές συναλλαγές με την Κίνα.
• Το 1.113 μ.Χ, ανέρχεται στο θρόνο ο Σουριαβαρμάν Β’ και οι Χμερ γνωρίζουν την πρώτη μεγάλη ευημερία. Οικοδομείται ο ναός Ανγκόρ Βατ με καταπληκτικές διαστάσεις και εντυπωσιακά ανάγλυφα. Ο στρατός σημείωσε λαμπρές νίκες κατά του βασιλείου Τσάμπα στο νότιο Βιετνάμ. Όμως οι υπερβολές στην ανέγερση ναών και οι πόλεμοι αποστραγγίζουν τα ταμεία, έτσι σημειώνονται εξεγέρσεις και η άμυνα των συνόρων αρχίζει να καταρρέει.
• Το 1.177 μ.Χ, οι Τσαμ, ένας ναυτικός λαός κατέλαβαν τον Ανγόρ. Οι θησαυροί των ιερών και των ναών λεηλατήθηκαν και η πρωτεύουσα καταστράφηκε.
• Το 1.181 μ.Χ, ο Ζαγιαβαρμάν Ζ’, αποκαθιστά το κύρος της βασιλείας, συντρίβει σε ναυμαχία τους Τσαμ και ανακτά την πρωτεύουσα. Έτσι ακολουθεί νέα λαμπρή περίοδος.
• Το 1.190 μ.Χ, ανατρέπουν το βασίλειο της Τσαμπά και ο βασιλιάς των Τσαμ με πολλούς άλλους αιχμάλωτους μεταφέρονται αιχμάλωτοι, στην Ανγκόρ.
• Ο Ζαγιαβαρμάν Ζ’ κάνει το βουδισμό κυρίαρχη θρησκεία και δημιουργεί νέα μεγαλόπρεπη πρωτεύουσα το Ανγκόρ Τομ. Στο κέντρο του χτίζεται ο ναός Μπαγιόν που ξεπερνά ακόμα και το Ανγκόρ Βατ.
• Ο βασιλιάς συγκεντρώνει θρησκευτικές αρετές με πράξεις ελεημοσύνης. Την περίοδο αυτή λειτουργούσαν πάνω από 100 νοσοκομεία, ενώ κατασκευάζονται δρόμοι, γέφυρες και αναπαυτήρια.
• Γύρω από τη μητρόπολη, κατοικούσαν περίπου 500.000 άνθρωποι, που αποτελούσαν το ¼ του συνολικού πληθυσμού. Κανείς δεν γνώριζε πείνα και η ζωή δεν ήταν ιδιαίτερα σκληρή. Ωστόσο, υπήρχε μεγάλο χάσμα μεταξύ πλούσιων και φτωχών. Η κοινωνική ιεραρχία είχε ως εξής:

1. Κληρονομικός βασιλιάς
2. Κληρονομικοί βασιλικοί ιερείς, που συγκροτούσαν μαζί με τις οικογένειές τους την αριστοκρατία.
3. Συντεχνίες καλλιτεχνών και τεχνιτών.
4. Αξιωματικοί του στρατού και αρχηγοί των χωριών.
5. Η συντριπτική πλειονότητα των αγροτών.
6. Τρεις διαφορετικές βαθμίδες δούλων.

• Οι γυναίκες των ευγενών κατείχαν εξέχουσα θέση στην κοινωνία και καταλάμβαναν δημόσια αξιώματα. Ενώ γενικότερα οι γυναίκες είχαν αξιοσημείωτες ελευθερίες.

ΑΝΓΟΡ ΤΟΜ

• Η κατάρρευση του Ανγκόρ και του Παγκάν οφείλεται σε μεγάλο μέρος στις αρχιτεκτονικές υπερβολές, αλλά κυρίως στην αδυναμία της κρατικής εξουσίας.

• Το 1.287 μ.Χ, οι Μογγόλοι εισβάλουν στο Παγκάν.
• Το 1.431 μ.Χ, ο ορεινός λαός Τάι εισβάλει στην Καμπότζη.
• Από τα 4 κράτη του 12ου αιώνα, μόνο η ανατολική Ιάβα συνέχιζε να ακμάζει.

Συμπεράσματα:

1. Ο 12ος αιώνας αποτελεί τον χρυσό αιώνα των κρατών της νοτιοανατολικής Ασίας. Έχουμε την εμφάνιση 4 μεγάλων κρατών: 1ον Ανγκόρ (Χμερ), 2ον Παγκάν, 3ον Σριβιτζάγια, 4ον Ιάβας. Αυτά θα ακμάσουν, αλλά υπερβολές στη θρησκευτική αρχιτεκτονική και η αδυναμία της κεντρικής εξουσίας θα τα οδηγήσουν σε γρήγορη παρακμή.
2. Η δημιουργία του Ανγκόρ Βατ αποτελεί το μεγαλύτερο θρησκευτικό μνημείο του κόσμου.
3. Από τα 4 κράτη μόνο η Ιάβα είχε μικτή οικονομία και ήταν το πιο σημαντικό ιστορικά.

                                                                                                                   

ΠΗΓΗ: TIME LIFE BOOKS/ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ