ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ-ΑΡΧΑΙΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ

ΜΥΚΗΝΑΙΟΙ-ΔΩΡΙΕΙΣ -ΙΩΝΕΣ (ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ)

ΟΜΗΡΟΣ

• Από το 2.800 έως το 2.000 π.Χ πραγματοποιείται από την Μαύρη θάλασσα και την Βορειοδυτική Μ. Ασία ή κάθοδος των Νεηλύδων (που αργότερα ονομάστηκαν Έλληνες). Οι ομάδες που εισέβαλαν στον Ελλαδικό χώρο

  

  ΜΥΚΗΝΑΪΚΟ ΑΝΑΚΤΟΡΟ

  είχαν κοινή γλώσσα, ίδρυσαν οχυρά με επιφανέστερο αυτό των Μυκηνών. Αποδέχτηκαν το Μινωικό πολιτισμό και υιοθέτησαν τη γραφή του.

• Το 1.400 π.Χ λόγω της καταστροφής του Μινωικού πολιτισμού οι Μυκηναίοι κυριαρχούν στις θάλασσες. Επίσης εκμεταλλευόμενοι την παρακμή της Αιγύπτου συνδυάζουν το εμπόριο με πειρατική, πολλές φορές συμπεριφορά.
• Οι γυναίκες ασχολούνταν με την οικοτεχνία και αποτελούν την πλειονότητα των δούλων.
• Παρά την ναυτική τους παράδοση, απουσιάζει η αυτόνομη εμπορική τάξη.
• Υπάρχουν ενδείξεις για μικρής έκτασης ανθρωποθυσίες.
• Η αποσταθεροποίηση της Αιγύπτου και η καταστροφή της αυτοκρατορίας των Χετταίων καταμαρτυρούν την εξάρτηση των Μυκηναίων από τους αρχαιότερους και πλουσιότερους γειτονικούς πολιτισμούς. Η γενική αναταραχή και η αποκοπή των εμπορικών δρόμων επιφέρουν σοβαρά προβλήματα στην οικονομία τους. Τις απώλειες λόγω των παραπάνω γεγονότων σπεύδουν να αναπληρώσουν με κατακτήσεις, έτσι εκστρατεύουν εναντίον της Τροίας.

• Γύρω στο 1.140 π.Χ βαρβαρικά φύλα από την κεντρική Μακεδονία εισδύουν στην Ήπειρο και τη Θεσσαλία εκτοπίζοντας τους Δωριείς. Αυτοί με τη σειρά τους κατευθυνόμενοι νότια καταλύουν την αυτοκρατορία των Μυκηνών απορρίπτοντας ταυτόχρονα τις παραδόσεις τους.

• Το 1.000 π.Χ οι Δωριείς κατέλαβαν όλη την ηπειρωτική Ελλάδα, πλην της Αττικής την οποία παρέκαμψαν και ορισμένων περιοχών της Αρκαδίας που επιβίωσαν υπολείμματα των μυκηναϊκών κοινωνιών. Στις κοινότητες των Δωριέων βασίλευε η βία και η βεντέτα αποτελούσε τον υπέρτατο νόμο.

• Εξάλλου στην Αττική, οι Αθηναίοι κατάγονταν από τους Ίωνες και μιλούσαν την Ιωνική διάλεκτο. Τον 9ο  π.Χ αιώνα είχαν ιδρύσει 10 ανθηρές αποικίες στην Μ. Ασία ανάμεσά τους την Έφεσο, την Μίλητο, τον Κολοφώνα και 4 σε νησιά του Αιγαίου: Τένεδο, Λέσβο, Χίο, Σάμο.

• Τα έπη του Όμηρου αποτέλεσαν ουσιαστικό συστατικό στοιχείο της Ελληνικής παιδείας. Όπως και τα έργα του Ησίοδου (Θεογονία) συνέβαλαν στην ολοκλήρωση και την ανάπτυξη της θρησκείας.
• Το 7.500 π.Χ το Φοινικικό αλφάβητο φτάνει στην Αττική και προσαρμόζεται στις ανάγκες της περιοχής.
• Οι Ίωνες έθεσαν τα θεμέλια της αυτοδιοικούμενης πόλης κράτους. Αντιπροσωπευτικά συμβούλια αιρετών συνέρχονταν τακτικά για να βοηθούν τους ηγέτες.

• Τόσο στους Δωριείς όσο και σους Ίωνες το δικαίωμα του πολίτη ήταν κληρονομικό. Η πληθυσμιακή αύξηση δημιουργεί προβλήματα επιβίωσης με αποτέλεσμα την υποδούλωση χρεοκοπημένων καλλιεργητών. Έτσι ξέσπασε κοινωνικός αγώνας με αίτημα τον αναδασμό της γης.

• Με την αντικατάσταση του ιππικού από την φάλαγγα η Σπάρτη γίνεται η ισχυρότερη πόλη κράτος και το 740 π.Χ υποδουλώνει τη Μεσσηνία.

• Η μεταρρύθμιση του Λυκούργου αναθέτει την εξουσία στη Λαϊκή συνέλευση.
• Οι δαπάνες της εκπαίδευσης γίνονται κρατικές.
• Κλήρος και είλωτες ανήκουν στο κράτος
• Χαρακτηριστικό της Λακωνικής κοινωνίας η μεγάλη της εσωστρέφεια.

• Στην Αθήνα ο Σόλων το 594 π.Χ αναλαμβάνει τη μεταρρύθμιση που θα βγάλει την πόλη από το αδιέξοδο. Ανάμεσα στα μέτρα που παίρνει είναι η παραγραφή των χρεών, οι πολίτες πλέον δεν μπορούσαν να γίνουν δούλοι για χρέη, οι κοινοί πολίτες μπορούν στο εξής να αναλαμβάνουν δημόσια λειτουργήματα.

• Παράλληλα έχουμε την εμφάνιση ενός νέου τύπου πολιτικού αρχηγού, του τύραννου που ευνοείται από την νομισματοποιία και σε γενικές γραμμές εξυπηρετεί τα συμφέροντα των ισχυρών τάξεων. (7ος κ 6ος αι.)

• Η πόλωση σε πλούσιους και φτωχούς αντιμετωπίστηκε (από τον 8ο αι.) με την μετανάστευση και την ίδρυση αποικιών. Η Σπάρτη ιδρύει τον Τάραντα, η Κόρινθος τις Συρακούσες, τα Μέγαρα το Βυζάντιο.              
• Μέσω των αποικιών οι ελληνόφωνοι Μακεδόνες ήρθαν σε επαφή με την πιο προηγμένη Νότιο Ελλάδα.
• Τον 7ο αι. Οι Ίωνες εγκαθιστούν το λιμάνι Ναυκράτη στο Νείλο και έτσι έρχονται σε επαφή με την αστρονομία, την γεωμετρία και τους Βαβυλωνίους λόγιους. Αυτό το γεγονός συνέβαλε στη γέννηση της Ελληνικής φιλοσοφίας και επιστήμης.

Συμπεράσματα:

1. Ο πρώτος Ελληνικός πολιτισμός των Μυκηνών φαίνεται πως ακολουθεί τα βήματα των αρχαιότερων από αυτών. Έτσι δεν απουσιάζουν οι σκληροί θεσμοί της δουλοκτησίας, ούτε οι ανθρωποθυσίες έστω και σε   περιορισμένο βαθμό. Παράλληλα ο συγκεντρωτισμός της Μυκηναϊκής εξουσίας δεν επιτρέπει την ύπαρξη εμπορικής τάξης, όπως και στην Αίγυπτο. Αν και ανοιχτοί προς τον Μινωικό πολιτισμό, οι Μυκηναίοι επιδεικνύουν ταυτόχρονα και πολεμοχαρή ή και πειρατική νοοτροπία.
2. Η κάθοδος των Δωριέων φαίνεται να είναι πολιτισμικό πισωγύρισμα, καθώς είναι ιδιαίτερα βίαιοι και δεν ενδιαφέρονται για τα επιτεύγματα των Μυκηναίων. Εξαίρεση σ’ αυτό το κλίμα μοιάζει να είναι ηΑττική, στην οποία η Ιωνικής καταγωγής κάτοικοί της είναι ανοιχτοί στις καινοτομίες, υιοθετούν το Φοινικικό αλφάβητο και ιδρύουν ανθηρές αποικίες. Αυτές είναι οι πρόδρομοι των πόλεων κρατών.
3. Σε ένα άλλο επίπεδο, το οικονομικό και κοινωνικό αδιέξοδο και της χαώδους ταξικής διαφοράς έρχονται να αλλάξουν οι μεταρρυθμίσεις του Λυκούργου στη Σπάρτη και του Σόλωνα στην Αθήνα. Παράλληλα η μετανάστευση δίνει τις απαραίτητες ανάσες.
4. Η επαφή των Ιώνων στο Νείλο με τις κατακτήσεις των Βαβυλωνίων ανοίγουν το δρόμο για την Ελληνική φιλοσοφία και επιστήμη. Ενώ τα έπη του Όμηρου και τα έργα του Ησίοδου επιδρούν καταλυτικά στη διαμόρφωση της Ελληνικής παιδείας και θρησκείας αντίστοιχα.

ΠΗΓΗ- TIME LIFE BOOKS/ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ